Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza

W roku 2002, w setną rocznicę urodzin Józefa Mackiewicza przyznana została po raz pierwszy nagroda literacka jego imienia. Nagrodę ustanowiło w 2000 r. grono sympatyków Jego twórczości z inicjatywy Zbigniewa Zarywskiego i pomysłu Stanisława Michalkiewicza z roku 1998.

Nagrodę – na którą składa się 8 tys. dolarów oraz złoty medal z wizerunkiem Józefa Mackiewicza i cytatem Jedynie prawda jest ciekawa – ufundowali przedsiębiorcy: Jan Michał Małek i Zbigniew Zarywski.

Nagrodę przyznaje Kapituła w składzie: Jacek Bartyzel (od jesieni 2007), Dorota Boetcher (od 2016 - nowy fundator Nagrody), Tomasz Burek (przewodniczący od listopada 2014), Krzysztof Dybciak (od 2016), Dorota Heck (od 2017), Wacław Holewiński (od 2016), Lech Jęczmyk (od listopada 2012), Ryszard Legutko (do lata 2005), Halina Mackiewicz (od sierpnia 2006), Jan Michał Małek, Stanisław Michalkiewicz (sekretarz), Elżbieta Morawiec (od lata 2005), Andrzej Nowak (do maja 2007), Marek Nowakowski (przewodniczący, zmarł 16 maja 2014), Włodzimierz Odojewski (zmarł 20 lipca 2016), Kazimierz Orłoś (do czerwca 2006), Jacek Trznadel, Maciej Urbanowski (od sierpnia 2006), Zbigniew Zarywski (do 2016), Rafał A. Ziemkiewicz.

Adres e-mail sekretarza Kapituły:
michalkiewicz@michalkiewicz.pl

Jak się dowiadujemy, Polacy z kraju i z zagranicy chcą wspierać finansowo kolejne edycje Nagrody. Świadczy o tym m.in. tekst z jednej ze stron www (zobacz).

Rezygnując z udziału w jury Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza, jako powód podaję powtarzające się antysemickie akcenty w publicystyce członka jury sekretarza kolegium Stanisława Michalkiewicza. Np. w numerach 9, 11, 12, i 19 z tego roku tygodnika "Nasza Polska": "..."Gazeta Wyborcza", odwiecznym zwyczajem handełesów patronująca wszelkiej tandecie", "przetestować młodych szabesgojów", "pomysł żydokomuny na robienie głupim gojom wody z mózgu", "polityczne i inne elity niezdecydowane, czy wysługiwać się Żydom czy Niemcom", "gęsi holokaustowane pod pretekstem ptasiej grypy", "z polecenia Stalina komunizm w Polsce robili Żydzi", "Anatol Fejgin jako parch pro toto" itp.

Moim zdaniem poglądy, które kompromitują, wypowiadane publicznie przez p. Michalkiewicza, kompromitują jednocześnie inicjatywę społeczną, współtworzoną razem z nim przez ludzi dobrej woli. A za takich oczywiście uważam pozostałych członków i przyjaciół zasiadających w jury.

Należę do pokolenia, które pamięta wojnę. Jako dziecko zetknąłem się z niewyobrażalnym okrucieństwem okupantów niemieckich wobec polskich obywateli Żydów. Pamiętam również dopuszczających się okrucieństw Polaków. Nasz kraj, na co wielokrotnie zwracano uwagę, dla wielu pokoleń Żydów stał się wielkim cmentarzem. Choćby dlatego, pisząc w Polsce o Żydach, należy moim zdaniem zachować szczególny umiar i szczególną wrażliwość.

Patron nagrody nie był antysemitą. Przeciwnie w powieściach i publicystyce pisarza znajdziemy wiele dowodów sympatii i współczucia. Jego relacja z masakry w podwileńskich Ponarach pozostanie w literaturze polskiej jednym z najbardziej wstrząsających opisów hitlerowskiego barbarzyństwa. Józef Mackiewicz był polskim pisarzem, który w czasie wojny, jako jeden z nielicznych, zwracał uwagę na nieporównywalną sytuację Polaków, którym groziła śmierć, i Żydów, którzy zostali skazani na śmierć.

Zwracał też uwagę na dziesiątki nazwisk żydowskich na listach oficerów zamordowanych w Katyniu.

Dziś, akcentowane niemal w każdym felietonie publikowanym w "Naszej Polsce", antysemickie poglądy p. Michalkiewicza tworzą złą opinię oraz kompromitują ideę nagrody. Tego faktu moim zdaniem nie można nie dostrzegać ani bagatelizować. Dlatego, w formie protestu, decyduję się na wystąpienie z kolegium jurorów.

Kazimierz Orłoś

Odpowiedź Stanisława Michalkiewicza - Przeciw lizusostwu i nadskakiwaniu - której "Rzeczpospolita" nie wydrukowała, można przeczytać na jego stronie internetowej.

Kapituła Nagrody wydała 17 sierpnia 2006 roku w Warszawie poniższy komunikat:

Kapituła Nagrody im. Józefa Mackiewicza zawiadamia, że jej skład został rozszerzony o następujące osoby:
Halina Mackiewicz, archeolog, córka pisarza, Warszawa;
prof. Maciej Urbanowski, Uniwersytet Jagielloński.

Podczas uroczystości wręczenia Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza w 2006 roku (V edycja) Kapituła Nagrody ogłosiła następujące oświadczenie:

Oświadczenie Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza

Sposób dysponowania przez Ninę Karsov Szechter prawami autorskimi do spuścizny Józefa Mackiewicza, ograniczenia w wydawaniu jego dzieł (w tym blokada tłumaczeń na języki obce), nieuzasadnione i absurdalne opatrywanie egzemplarzy jego utworów narzucaną interpretacją postawy pisarza (że mianowicie Józef Mackiewicz nie chciałby wydawać swych utworów w Polsce) - wszystko to narusza zasadniczo dobra osobiste Józefa Mackiewicza.
Kapituła wyraża swój stanowczy i uzasadniony sprzeciw wobec tej sytuacji. W trosce o dobro kultury i literatury polskiej zwracamy na te fakty uwagę czytelników, ale także czynników odpowiedzialnych za polską kulturę, a w szczególności Ministra Kultury.

Warszawa, 11 listopada 2006

Sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował, że we wrześniu 2007 r. do składu Kapituły dokooptowany został prof. Jacek Bartyzel, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Przewodniczący Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza Marek Nowakowski poinformował 11 listopada 2008 r., że fundatorzy Nagrody podnieśli jej wysokość do 10 tysięcy dolarów.

16 maja 2014 roku zmarł przewodniczący Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
Marek Nowakowski

Od listopada 2014 roku funkcję przewodniczącego Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza pełni Tomasz Burek.

Sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował na publicznym posiedzeniu kapituły 11 listopada 2016 r., że nowym fundatorem Nagrody im. Józefa Mackiewicza została pani Dorota Boetcher. Ogłoszono rownież, że do składu Kapituły dokooptowali Krzysztof Dybciak, Wacław Holewiński oraz pani Dorota Boetcher w miejsce pana Zbigniewa Zarywskiego. W 2016 roku zmarli: Włodzimierz Odojewski - były czlonek kapituły oraz Włodzimierz Kuliński - przyjaciel Nagrody i sponsor wyróżnień.

1 maja 2017 roku zmarł przewodniczący Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
Tomasz Burek

Sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował, na publicznym posiedzeniu kapituły 11 listopada 2017 r., że do składu Kapituły dokooptowała pani Dorota Heck. W 2017 roku zmarł Zygmunt Simbierowicz - przyjaciel Nagrody.